ภูมิปัญญาบ้านไทย...มรดกแห่งกาลเวลาสู่บ้านยุคใหม่ที่ลงตัว

สถาปัตยกรรมของบ้านไทยในอดีตนับเป็นหนึ่งในเอกลักษณ์สำคัญที่สะท้อนวิถีชีวิตของไทยได้ดี ไม่ว่าจะเป็นทัศนคติ ชีวิตความเป็นอยู่ ค่านิยม และความเชื่อ ซึ่งในอดีตชีวิตของคนไทยมีความผูกพันกับแม่น้ำและศาสนา จึงทำให้การปลูกบ้านเรือนส่วนใหญ่มีทำเลที่ตั้งใกล้กับแม่น้ำและวัดเป็นหลัก โดยมีลักษณะเป็นบ้านไม้ ยกใต้ถุนสูง เพื่อให้อากาศสามารถถ่ายเทได้ดี และช่วยป้องกันน้ำท่วมในช่วงน้ำหลาก หรืออาจปลูกเป็นเรือนแบบง่ายๆ อย่างเรือนเครื่องผูก ซึ่งจะนิยมใช้ไม้ไผ่ชนิดต่างๆ ผูกขึ้นเป็นเรือนทั้งหลัง โดยในส่วนหลังคาจะนิยมมุงด้วยใบจาก หญ้าคา หรือใบแฝก บานหน้าต่างและประตูจะทำอย่างง่ายๆ และยกใต้ถุนไม่สูงนัก

เนื่องจากภูมิอากาศของประเทศไทยมีลักษณะร้อนชื้นและฝนตกชุกเป็นหลัก จึงทำให้การออกแบบบ้านของไทยมีการใช้ภูมิปัญญาโดยการออกแบบหลังคาให้มีความลาดชันมาก เพื่อให้สามารถระบายน้ำฝนได้รวดเร็ว อีกทั้งหลังคาทรงสูงยังช่วยให้มีพื้นที่ใต้หลังคาที่สูงโปร่งและช่วยระบายความร้อนได้ดี  

นอกจากหลังคาทรงสูงแล้ว ภูมิปัญญาของบ้านไทยในอดีตที่นิยมออกแบบชายคาบ้านเพื่อให้น้ำฝนไหลออกจากตัวบ้าน จึงกลายเป็นหนึ่งในภูมิปัญญาที่สืบทอดต่อกันมาสู่การออกแบบบ้านไทยในปัจจุบัน ซึ่งสามารถช่วยป้องกันน้ำฝนรั่วซึมไหลเข้าสู่พื้นที่ภายในบ้านและกันแดดเข้าสู่บริเวณบ้านได้ดี

บ้านไทยในอดีตนิยมปลูกบ้านอยู่ริมน้ำ ซึ่งมักจะมีน้ำหลากในช่วงฤดูฝน จึงทำให้รูปแบบบ้านส่วนใหญ่ในสมัยก่อนออกแบบบ้านโดยการยกใต้ถุนสูง เพื่อป้องกันน้ำท่วมบ้านในฤดูน้ำหลาก อีกทั้งในช่วงฤดูร้อนก็สามารถใช้พื้นที่ในบริเวณนี้สำหรับเป็นมุมนั่งเล่นพักผ่อน ทำงาน เลี้ยงสัตว์ เก็บของใช้ หรือป้องกันโจรและสัตว์ร้ายขึ้นเรือนได้อีกด้วย เนื่องจากการออกแบบที่มีใต้ถุนสูงจะช่วยให้ลมสามารถพัดผ่านได้สะดวกมากขึ้น ที่สำคัญยังมีตัวเรือนด้านบนที่สามารถกรองความร้อนให้พื้นที่บริเวณใต้ถุนบ้านเย็นสบายมากขึ้น การนำรูปแบบมาประยุกต์ใช้ในการสร้างบ้านยุคใหม่ในปัจจุบันให้มีพื้นที่บริเวณชั้นล่างเป็นแบบโล่งโปร่งสบายและสามารถถ่ายเทอากาศได้ดี จึงเปรียบเสมือนเป็นการนำรูปแบบบ้านใต้ถุนสูงที่ลมพัดผ่านอย่างสะดวกมาช่วยเพิ่มความเย็นสบายให้การอยู่อาศัยภายในบ้านได้อย่างลงตัวมากยิ่งขึ้น

ไม่เพียงแค่รูปแบบบ้านไทยในอดีตเท่านั้นที่สามารถหยิบยกภูมิปัญญาต่างๆ มาประยุกต์ใช้กับบ้านไทยในปัจจุบันได้ดี แต่รูปแบบของห้องครัวในบ้านไทยสมัยก่อนยังเป็นอีกแนวทางหนึ่งที่สามารถนำมาออกแบบเพื่อใช้งานร่วมกับบ้านยุคใหม่ได้อย่างลงตัว เนื่องจากรูปแบบของห้องครัวไทยในอดีตนิยมออกแบบให้มีช่องระบายอากาศรอบด้าน ทั้งช่องทางหน้าต่าง, ช่องใต้หลังคา เพื่อให้กลิ่นอาหารสามารถระบายออกสู่พื้นที่ภายนอกได้ทันที โดยไม่ทำให้บรรยากาศภายในห้องครัวร้อนอบอ้าว เพราะมีอากาศถ่ายเทอยู่เสมอ จึงสามารถช่วยลดปัญหาการเกิดเชื้อราและกลิ่นอับชื้นในครัวได้ดี